Nefropatia toczniowa (NT) jest jedną z najcięższych manifestacji klinicznych tocznia rumieniowatego układowego (SLE), która dotyczy ok. 60% pacjentów z tą chorobą [1]. Nefropatia toczniowa rozwija się przeważnie w ciągu pierwszych trzech lat trwania choroby, a zajęcie nerek w przebiegu tocznia jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym. Zmiany w nerkach dotyczą: kłębuszków nerkowych, cewek nerkowych, śródmiąższu nerek i naczyń wewnątrznerkowych. W patogenezie nefropatii toczniowej zasadniczą rolę odgrywają toksyczne przeciwciała i kompleksy immunologiczne, wywołujące nieprawidłową odpowiedź zapalną.
Obraz kliniczny nefropatii toczniowej jest różnorodny: od postaci łagodnych z obserwowanymi niewielkimi zmianami w moczu do szybko postępującej niewydolności nerek [2]. Obserwuje się pojawienie się zmian w moczu pod postacią białkomoczu i krwinkomoczu [3]. Oprócz obrazu klinicznego i histopatologicznego typowego dla kłębuszkowego zapalenia nerek nefropatia toczniowa może objawiać się jako śródmiąższowe zapalenie nerek lub kwasica cewkowa dalsza [4].
Nefropatia toczniowa należy do umiarkowanych lub ciężkich postaci SLE. Dlatego też oprócz niespecyficznego postępowania terapeutycznego wymaga najczęściej agresywnego leczenia indukcyjnego złożonego z glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych.
Kryterium klinicznym rozpoznania nefropatii toczniowej jest obecność cech uszkodzenia nerek u osoby z rozpoznanym SLE po wykluczeniu innych przyczyn nefropatii.
Złotym standardem diagnostyki NT pozostaje nadal biopsja nerki. Biopsję wykonuje się w celu określenia typu, cech aktywności oraz przewlekłości procesu chorobowego w nerce, co ma znaczenie przy wyborze leczenia i ocenie rokowania.
Autoprzeciwciała w przebiegu nefropatii toczniowej:
Badania specjalistyczne – oznaczenie autoprzeciwciał | |
Autoprzeciwciała | Rodzaj badania |
ANA IIFT | przesiewowe |
anty- dsDNA | specjalistyczne |
anty-nukleosomy | specjalistyczne |
anty-histony | specjalistyczne |
anty-nRNP/Sm | specjalistyczne |
anty- Sm | specjalistyczne |
anty- SS-A/Ro |
specjalistyczne |
anty- SS-B/La | specjalistyczne |
anty-rybosomalne białko P | specjalistyczne |
anty-Ku | specjalistyczne |
anty-ssDNA | specjalistyczne |
Opracowanie: Katarzyna Buska i Małgorzata Walerych