Choroba Gravesa-Basedowa jest chorobą tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Za proces chorobowy odpowiedzialne są przeciwciała anty-TSHr (TRAb), które pobudzają komórki tarczycy (tyreocyty) i prowadzą do nadmiernej produkcji hormonów T3 i T4, czyli do nadczynności tarczycy (hipertyreozy). W konsekwencji, na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego, spada poziom produkowanego przez przysadkę mózgową TSH.
Pojawienie się przeciwciał anty-TSHr wynika z nie do końca wyjaśnionego upośledzenia mechanizmów immunologicznych. Wiadomo jednak, że pewne czynniki zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne mogą przyczyniać się do rozwoju choroby:
Cechą typową ChGB jest nawracający przebieg z okresami remisji i zaostrzeń. Osoby w wieku 20-50 lat częściej prezentują typowe objawy hipertyreozy niż osoby starsze, u których choroba może mieć nietypowy przebieg. Chorobie Gravesa-Basedowa mogą towarzyszyć cechy autoimmunologicznego zapalenia tkanek oczodołu lub skóry:
Mogą występować również inne, mniej specyficzne objawy. Należą do nich: nerwowość, nietolerowanie wysokiej temperatury, potliwość, kłopoty ze snem, chudnięcie, duszności, przyspieszona praca serca, drżenie i zwiększona aktywność ruchowa, zaburzenia miesiączkowania.
W surowicy pacjenta chorującego na ChGB obserwuje się najczęściej zwiększony poziom hormonów FT3 i FT4 oraz obniżone stężenie hormonu TSH. Poza tym obecne są w niej specyficzne przeciwciała anty-TSHr (TRAb), skierowane przeciwko receptorom hormonu tyreotropowego wytwarzanego przez przysadkę mózgową.
Warto zaznaczyć, że ChGB może przebiegać jako jawna lub subkliniczna (utajona) nadczynność tarczycy. W tej drugiej zmniejszonemu poziomowi TSH towarzyszą utrzymujące się w normie stężenia FT3 i FT4. W jawnej nadczynności znaczna przewaga wzrostu FT3 nad FT4 jest sygnałem niekorzystnym mogącym świadczyć o gorszej odpowiedzi na leczenie.
O pewnym rozpoznaniu ChGB mówimy w sytuacjach:
Autoprzeciwciała w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa:
Badania specjalistyczne – oznaczenie autoprzeciwciał | |
Autoprzeciwciała | Rodzaj badania |
anty-TSHr (TRAb) | specjalistyczne |
anty-TG | specjalistyczne |
anty-TPO | specjalistyczne |
Opracowanie: Patryk Matuszek i Karol Lakwa