Kiedy organizm atakuje sam siebie – COVID-19 a autoprzeciwciała

W ostatnim czasie uwaga zarówno lekarzy, jak i naukowców na całym świecie skierowana została na walkę z pandemią COVID-19. Specjaliści z zakresu immunologii w dalszym ciągu badają, dlaczego część osób przechodzi infekcję SARS-CoV-2 bardzo ciężko, a inni często nawet nie wiedzą, że ich organizm zmagał się z wirusem. W ciągu ostatniego roku naukowcy badali także związek pomiędzy COVID-19 a syntezą autoprzeciwciał. W przeciwieństwie do przeciwciał, które zaangażowane są w neutralizację wirusów i patogenów w naszym organizmie, autoprzeciwciała błędnie typują komórki i tkanki gospodarza jako obce i je atakują. Są one związane z wieloma chorobami autoimmunologicznymi, m.in. reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) czy toczniem rumieniowatym układowym.

Ciężki przebieg COVID-19 a autoprzeciwciała – doniesienia literaturowe

Badania opracowane przez Matthew C. Woodruffa, immunologa z Lowance Center for Human Immunology (amerykański ośrodek akademicki zajmujący się immunologią i autoimmunologią), wskazują na intensywną syntezę autoprzeciwciał w przypadku ciężkiego, długiego przebiegu COVID-19. Obserwacje dotyczyły 52 osób leczonych na oddziale intensywnej terapii, u których zdiagnozowano COVID-19. Jak opisano, żaden z badanych pacjentów nie posiadał wcześniej historii chorób autoimmunologicznych. Po przebyciu infekcji SARS-CoV-2 ponad połowa wykazała pozytywny wynik na obecność autoprzeciwciał (uczestnicy projektu badani byli pod kątem autoprzeciwciał występujących w różnych chorobach autoimmunologicznych). Ponadto odnotowano, że u pacjentów, u których wykryto najwyższe stężenie białka C-reaktywnego (CRP), wytworzone na skutek infekcji autoprzeciwciała atakują również własne tkanki, co prowadzi do patologicznych stanów w organizmie.

Podobny profil badań wykonali naukowcy pod kierownictwem dr. Paula J. Utza z Wydziału Immunologii i Reumatologii Stanford University School of Medicine. Zbadali oni poziom autoprzeciwciał u 147 pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19. Badania wykazały, że blisko 50% miało wysoki poziom autoprzeciwciał. Ponadto u około jednej trzeciej wykryto przeciwciała przeciwjądrowe ANA.

Podsumowanie

Wciąż nie do końca rozumiemy, w jaki sposób nasz układ immunologiczny reaguje na zakażenie SARS-CoV-2. Duże zaniepokojenie budzi obserwacja, że u części pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19 dochodzi do syntezy autoprzeciwciał, które zamiast walczyć z patogenami, atakują zdrowe komórki. Jednak żeby móc dokładnie określić, jak autoprzeciwciała powstające na skutek długotrwałej infekcji SARS-CoV-2 wpływają na organizm, potrzebne jest przeprowadzenie dalszych, szeroko zakrojonych badań.

Literatura:

1. https://creakyjoints.org/living-with-arthritis/coronavirus/managing-symptoms/covid-19-causes-autoantibodies/
2. J. Utz et al. New-Onset IgG Autoantibodies in Hospitalized Patients with COVID-19. MedRxiv 2021.
3. Dong et al. Autoantibodies in COVID-19: frequency and function. Autoimmun Rev 2021.