Nefropatia toczniowa

Nefropatia toczniowa (Lupus nephritis)

Nefropatia toczniowa (NT) jest jedną z najcięższych manifestacji klinicznych tocznia rumieniowatego układowego (SLE), która dotyczy ok. 60% pacjentów z tą chorobą [1]. Nefropatia toczniowa rozwija się przeważnie w ciągu pierwszych trzech lat trwania choroby, a zajęcie nerek w przebiegu tocznia jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym. Zmiany w nerkach dotyczą: kłębuszków nerkowych, cewek nerkowych, śródmiąższu nerek i naczyń wewnątrznerkowych. W patogenezie nefropatii toczniowej zasadniczą rolę odgrywają toksyczne przeciwciała i kompleksy immunologiczne, wywołujące nieprawidłową odpowiedź zapalną.

Objawy

Obraz kliniczny nefropatii toczniowej jest różnorodny: od postaci łagodnych z obserwowanymi niewielkimi zmianami w moczu do szybko postępującej niewydolności nerek [2]. Obserwuje się pojawienie się zmian w moczu pod postacią białkomoczu i krwinkomoczu [3]. Oprócz obrazu klinicznego i histopatologicznego typowego dla kłębuszkowego zapalenia nerek nefropatia toczniowa może objawiać się jako śródmiąższowe zapalenie nerek lub kwasica cewkowa dalsza [4].

Leczenie

Nefropatia toczniowa należy do umiarkowanych lub ciężkich postaci SLE. Dlatego też oprócz niespecyficznego postępowania terapeutycznego wymaga najczęściej agresywnego leczenia indukcyjnego złożonego z glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych.

Diagnostyka

Kryterium klinicznym rozpoznania nefropatii toczniowej jest obecność cech uszkodzenia nerek u osoby z rozpoznanym SLE po wykluczeniu innych przyczyn nefropatii.

1. Nieprawidłowy obraz badania histopatologicznego

Złotym standardem diagnostyki NT pozostaje nadal biopsja nerki. Biopsję wykonuje się w celu określenia typu, cech aktywności oraz przewlekłości procesu chorobowego w nerce, co ma znaczenie przy wyborze leczenia i ocenie rokowania.

2. Nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych:

• białkomocz
• krwinkomocz
• zmniejszenie GFR (współczynnik przesączania kłębuszkowego, wskaźnik filtracji kłębuszkowej)
• obecność we krwi specyficznych autoprzeciwciał: anty-dsDNA, anty-Sm, przeciwciał przeciwko nukleosomom, czasem również przeciwciał anty-rybosomalne białko P

Autoprzeciwciała w przebiegu nefropatii toczniowej:

Opracowanie: Katarzyna Buska i Małgorzata Walerych